Op veel scholen wordt tweejaarlijks een ‘opbrengstanalyse’ gemaakt als onderdeel van de kwaliteitszorg. Zinvol of een verplichte invuloefening? In dit artikel zeven tips om te zorgen dat kwaliteitszorg zinvol is en leidt tot kwaliteit.
1. Droom groot
Zorg voor een gedeelde visie op goed onderwijs op jullie school. Wees niet bang om hoog in te zetten en te gaan voor het ideaal. Heb hoge verwachtingen van leerlingen, team, ouders en andere betrokkenen.
2. Bepaal je eigen doelen en normen
Natuurlijk gelden de kerndoelen van de overheid en de kwaliteitsnormen van de inspectie ook voor jouw school. Laat deze echter niet leidend zijn, maar bepaal je eigen doelen en kwaliteitsnormen. De schoolvisie op goed onderwijs is daarvoor de basis. Wat is belangrijk? Waar wil je op focussen? Wat hebben de leerlingen op jouw school nodig? Bepaal voor de school ambitieuze minimumdoelen en streefdoelen en een bijbehorende normering. Leg de lat hoog, daar waar jullie dat belangrijk vinden.
3. Neem de regie over je bronnen
Wat wil je weten en welke informatie heb je daarvoor nodig? Op veel scholen zijn de LVS toetsen van lezen, rekenen en spelling leidend in de schoolanalyse. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Laat je eigen doelen leidend zijn bij het kiezen van een instrument. Kies eerst je doel en dan een passend middel. Ook in toetsen is er keuze. En naast toetsen zijn er nog zoveel andere informatiebronnen. Vragenlijsten, observatie-instrumenten, foto’s, werk van kinderen, interviews, gesprekken… Met welk instrument krijg jij het beste zicht op de schoolkwaliteit?
4. Ken je instrumenten en gebruik ze goed
Heb je bewust gekozen voor een bepaalde toets, vragenlijst of ander instrument, gebruik deze dan zoals hij bedoeld is. Weet jij dat een toetsscore alleen ‘geldig’ is als hij binnen een bepaalde marge valt? Weet jij dat bij bepaalde IQ testen 1 op de 5 scores niet klopt? Zorg dat je weet wat je instrument meet en niet meet. Wanneer is een score geldig? Welke foutmarge is er? Lees de instructie of laat je scholen. Neem toetsen af volgens de toetsinstructie. Zorg voor een juiste invoer. Alleen dan is je data ook bruikbaar.
5. Het gaat niet om goed of fout, maar om leren
Gaat jouw aandacht ook als eerste uit naar de rode en oranje blokjes in ParnasSys? Kijk je in de tevredenheidspeiling direct naar de afwijkingen naar beneden? In het onderwijs denken we vooral in ‘goed’ en ‘fout’. Leer dit af! Misschien wijst het oranje blokje wel op enorme groei. Misschien is je blauwe blokje wel stilstand. Leer om data als neutrale informatie te zien en ga vervolgens op zoek naar het verhaal erachter. Is het beeld realistisch? Wat weten we nog meer? Welke verschuivingen zien we ten opzichte van een eerdere meting? Hoe zijn de resultaten tot stand gekomen? Welke interventies zijn er geweest? Wat leren we van positieve resultaten?
6. Cultuur is belangrijker dan structuur
Niet het fraaie format of het netjes uitvoeren van een PDCA cyclus zijn bepalend voor de kwaliteit, maar de cultuur in de school. Een kwaliteitscultuur herken je aan:
- de bereidheid tot leren
- de onderzoekende houding van de leerkrachten
- een goede samenwerking binnen het schoolteam
- onderzoekend (datagestuurd) werken
- een focus op resultaat.
7. Zorg dat de basis in orde is
Last, but not least; zorg dat je basis in orde is. De minimumnormen van de onderwijsinspectie zijn er niet voor niets. Zorg dat je weet hoe het ervoor staat. Zijn er risico’s in je school, wacht dan niet tot een ander ze constateert, maar kom in actie. Zet niet direct je visie en werkwijze overboord, maar maak een goede analyse van wat er nodig is en verbeter vanuit je visie. Zorg daarbij dat je weet wat werkt; je hoeft het wiel niet uit te vinden. Een prettig en veilig schoolklimaat met heldere gedragsverwachtingen en afspraken, goede instructie én een stevig aanbod voor lezen en rekenen zijn de basis voor goed onderwijs. Deze basis is voor iedere school haalbaar en een recht voor ieder kind.
Tot slot
Met deze tips wil ik graag een aanzet geven tot anders kijken naar kwaliteitszorg. Ik ben benieuwd wat je ervan vindt. Zijn deze punten herkenbaar? Waar wil je meer van weten? Wat heb je gemist? Laat het me weten!
Wil je aan de slag met deze tips (of met één van de zeven) en heb je behoefte aan iemand die met je meedenkt, je helpt om praktisch aan de slag te gaan, een teamscholing etc.? Schroom niet om contact op te nemen! <info@vandereijnden.nl>